جراحی زیبایی فک ( ارتوگناتیک )

« راهنما و دانستنی‌ها »

جراحی ارتوگناتیک بر روی دو فک انجام میشود تا آنها را در پوزیشن (موقعیت)درست قرار دهد. ارتوگناتیک در لغت به معنای “فک های درست” میباشد. این جراحی، توانایی فرد را برای جویدن و صحبت کردن بهبود میدهد. بعضی افراد ممکن است تنفس راحتتر را نیز در پی این عمل تجربه کنند جراحی ارتوگناتیک همچنین ظاهر صورت فرد را بهبود میدهد. مشکلات فکی که ممکن است توسط جراحی ارتوگناتیک تصحیح شوند عبارتنداز ؛ فکهایی که خیلی بزرگ هستند، فک هایی که خیلی کوچک هستند، فک (فکهایی) که خیلی جلو هستند، فک (فکهایی) که خیلی عقب هستند و فک یا فکهایی که کج هستند. همینطور ممکن است فضای چشمگیری بین دندانهای جلوی بالا و پایین وجود داشته باشد.

علل این ناهنجاریها متنوع است. ممکن است :
  • این مشکل مادر زادی بوده است
  • این مشکل درطی رشد فکها پیشرفت کرده باشد.
  •  این مشکل در اثر تروما (ضربه) یا بیماری پدید آمده باشد.
وقتی فردی به جراحی ارتوگناتیک احتیاج دارد، این عمل معمولا همراه با درمان ارتودنسی انجام میشود تا مشکلات اکلوژن که بصورت رایج bite خوانده میشود برطرف گردد. (bite یعنی تماس دندانهای بالا و پایین وقتی در موقع جویدن یا وقتی فک بسته است روی هم قرار میگیرند.)

نشانه ها و علائم

نشانه ها و علامتهایی که تعیین میکنند فردی به عمل ارتوگناتیک نیاز دارد شامل (مشکلات) موارد زیر میشوند :
  • جویدن غذا
  • بلعیدن
  • به وضوح صحبت کردن
  • نامتقارن بودن ظاهر صورت
  • دیفکت های مادرزادی یا جراحت در صورت
  • پوسیدگی و یا دندانهای ناهموار
  • Open bite
  • عقب بودن چانه
  • جلو بودن فک
  • ناتوانی در بستن لبها
  • تنفس دهانی مزمن (معمولا با دهان خشک و لثه های ملتهب)
  • آپنه خواب (مشکلات تنفسی هنگام خواب مانند خر و پف)
  • درد فک
  • جویدن با دهان باز(فضای بین دندانهای جلویی بالا ودنانهای جلویی پایین یا دندانهای عقب وقتی که دهان بسته است.)

تشخیص

جراح شما، صورت و فک شما را مورد بررسی قرار میدهد و احتمالا اندازه گیری هایی روی صورت شما انجام میدهد و عکسها و ویدیوهایی از شما میگیرد؛ تصویر برداری XRAY از فکها و مفاصل فک (محل اتصال)تجویز میشود. جراحتان، پوسیدگی و حرکت دندانهای شما را مورد ارزیابی قرار میدهد تا تعیین کند که آیا دندانهایتان بصورت مناسبی روی هم و کنار هم قرار میگیرند؟ سپس، مدلهای پلاستر فک و دهان شما را میسازد تا برنامه درمانی شما را مورد ارزیابی قرار دهد. شما ممکن است قبل از شروع به ارتودنسی و جراحی فک نیاز به درمان از طرف دندانپزشک عمومی تان داشته باشید.

انتظارات واقع بینانه

وقتی تصمیم میگیرید که اقدام به عمل جراحی کنید، باید درنظرداشته باشید که جراحتان نمیتواند تضمین کند که جراحی همیشه موفقیت آمیز خواهدبود یا هیچ ریسکی نخواهد داشت. ممکن است جراحی و نتایج آن کاملا مورد انتظار شما نباشد بنابراین باید با جراحتان در مورد تمام جوانب درمان و نتیجه مورد انتظارتان مشورت نمایید.

تصمیم به جراحی

اگر ارتودنسی به تنهایی نتواند مشکل فک شما را حل کند، جراحتان جراحی فک را به شما پیشنهاد خواهد داد. درمان پیشنهادی تا حد زیادی به تشخیص پزشک بستگی دارد. جراحی معمولا با درمان ارتودنسی ترکیب میشود و ممکن است ماهها تا دو سال و یا حتی بیشتر طول بکشد. شما باید برای درمان کاملا آمادگی داشته باشید زیرا این یک پروسه طولانی است. برای بعضی بیماران، مشاوره با روانشناس نیز قسمت مهمی از درمان میباشد. جراحتان، اطلاعاتی در مورد مزایا، ریسک ها و محدودیتهای درمان کردن و درمان نکردن در اختیار شما میگذارد. درمان نکردن یک مشکل عملکردی ممکن است پیامدهای زیر را در بر داشته باشد :
  • شما را از جویدن صحیح غذا، بستن لبها و شفاف صحبت کردن باز میدارد.
  • سلامت دندانهای شما را به مخاطره بیاندازد.
تصمیم برای جراحی بر عهده شماست. زمانی تصمیم به اقدام به عمل جراحی کنید که کاملا از اطلاعاتی که گرفتید راضی باشید و مطمئن باشید که کاملا مطلع شده اید.

تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی

جراحتان، علائم، درمانهای قبلی شما (اگر داشته اید)، تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی شما و فاکتورهای زندگی اجتماعی شما را ثبت میکند. پزشکتان این تاریخچه کامل پزشکی را احتیاج دارد تا بهترین برنامه درمانی را برای شما طراحی کند. در این راستا ممکن است یک پرسشنامه را نیاز داشته باشد تا تکمیل کنید. یک لیست کامل از همه داروهایی که الان مصرف میکنید و یا اخیرا مصرف میکرده اید را به پزشکتان بدهید. این لیست شامل آسپیرین، داروهای سرفه، داروهای جایگزین کننده هورمونها و داروهای جلوگیری از بارداری میشود. اگر سابقه آلرژی یا واکنش بد به آنتی بیوتیک یا داروهای دیگر و یا بیهوشی عمومی داشته اید یا اگر بیماری یا ناهنجاری خونی دارید (مانند هموفیلی) حتما جراحتان را مطلع نمایید. معمولا جراحی در طی بارداری انجام نمیشود. اگر باردار هستید، ممکن است باشید یا قصد باردار شدن دارید به پزشکتان بگویید.

هزینه درمان

جراح شما اطلاعاتی در مورد پوشش بیمه ای از بیمه های سلامت عمومی و دولتی، بیمه های خصوصی و هزینه هایی که شامل بیمه نمیشوند در اختیار شما میگذارد. هزینه درمان جراحی شما شامل این مواردمیشوند : هزینه بیهوشی، هزینه های پزشکی و بیمارستانی و آیتم های دیگر. به یاد داشته باشید از آنجاییکه ممکن است درمان جراحی واقعی با درمان پیشنهادی و از پیش تعیین شده متفاوت باشد، هزینه نهایی هم ممکن است با هزینه تخمینی متفاوت باشد.

اصول درمان

درمان ارتودنسی

ممکن است نیاز باشد چند تا از دندانهایتان را بکشید تا برای حرکت دندانهای دیگر فضای کافی ایجاد شود.متخصص ارتودنسی قبل از جراحی، دندانها را به حالت درست در می آورد تا عمل ساده تر شود و اطمینانی به نتیجه ای پایدارتر حاصل شود. درمان ارتودنسی معمولا 12 تا 24 ماه طول میکشد و جراحی فک فیمابین این پروسه انجام میشود. در طی این مدت شما باید از بریس استفاده کنیدو آنها را به طور منظم تنظیم کنید. ممکن است فکر کنید جویدن یا گاز گرفتن در دوران ارتودنسی سخت تر شده است. با این حال، وقتی جراح فک شما را به حالت صحیح تکان میدهد، دندانها هم در جای درست خود قرار میگیرند. ارتودنسی هماهنگ با جراحی ارتوگناتیک نتایج را به بهترین شکل ممکن در می آورد.

آزمونهای کلینیک و مثبت

قبل از تکمیل درمان ارتودنسی، جراحتان شما را برای عمل جراحی آماده میکند. رکردهای بیشتری هم گرفته شوند. جراح و ارتودنتیست شما، جراحی را زمانی ترتیب میدهند که مطمئن شده باشند دندانهای شما در موقعیت مناسبی قرار گرفته اند. جراحتان از تصاویر XRAY و مدلهای دندان و فک برای تصمیم گیری در مورد عمل جراحی و پیش بینی نتیجه استفاده میکند. یک اسپیلنت دندانی پلاستیکی از مدلهای دندان و فک های شما به عنوان راهنمای جانمایی صحیح دندان و فک در طی عمل تهیه میشود.

پروسه های دیگر جراحی

جراح شما ممکن است پروسه های دیگری را نیز به منظور بهتر کردن نتیجه جراحی پیشنهاد کند؛ مانند گرافت کردن یا پروسه های زیبایی

بیهوشی

جراحی ارتوگناتیک در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و در طی عمل جراحی، شما هیچ دردی را احساس نخواهید کرد. در اکثر موارد، روز جراحیتان را در بیمارستان بستری خواهید شد. قبل از جراحی به مدت 6 ساعت نباید چیزی بخورید یا بنوشید. اگر قرار است جراحی شما صبح انجام شود، از شب قبل چیزی نخورید و ننوشید. جراحتان دستورالعملهای بیشتری به شما میدهد. در موارد نادری، نیاز است بعضی بیماران قبل از عمل مقداری خون بدهند. این کار معمولا 2 تا 4 هفته قبل از عمل انجام میشود تا اگر بیمار در طی عمل خون زیادی را از دست داد، آن خون از قبل تهیه شده را به او تزریق کنند. در بعضی موارد ممکن است هزینه اضافی نیز شارژ شود.

جراحی فک

جراح با دقت استخوان را میبرد و فک را به شیوه ای که لازم است حرکت (و تغییر) میدهد. برای مثال یک فک کوچک را بزرگ میکنند و یا سایز یک فک بزرگ را کاهش میدهند. اینسیژنها معمولا داخل دهان انجام میشوند تا ظاهر هیچ اسکاری روی صورت معلوم نباشد. اگر احتیاج باشد تا اینسیژن روی صورت انجام شود، جراح حداکثر دقت را به کار میگیرد تا پوست ظاهر طبیعی خود را حفظ کند. وقتی فک سر جای درست خود قرار گرفت، با پلیت ها و پیچهای مخصوصی همانجا فیکس میشود. برحسب پیچیدگی عمل، جراحی ممکن است از یک ساعت (برای یک فک) تا 4 ساعت برای عمل هر دو فک بالا و پایین زمان ببرد.

بستری در بیمارستان

بستگی به پیچیدگی عمل و زمان ریکاوری ، بستری شما در بیمارستان از یک تا 3 شب متفاوت است. شما مایعات و داروها را از طریق سرم وریدی دریافت خواهید کرد تا از دی هیدراسیون ( خشکی یا کم آبی بدن) و عفونت جلوگیری شود و ورم و درد به کمترین میزان برسد. تزریق وریدی بعد از جراحی متصل به دستتان میماند تا زمانی که بتوانید خودتان داروها و آب و مواد غذایی را مصرف کنید. هرچه سریعتر بتوانید شروع به خوردن، آشامیدن و حرکت کردن کنید، زودتر از بیمارستان ترخیص میشوید.

ریکاوری بعد از عمل جراحی

بخیه ها : در بیشتر موارد از بخیه های جذبی استفاده میشود. این بخیه ها به تدریج طی 3 تا 4 هفته جذب میشوند. اگر بخیه ها زودتر افتادند، نگران نباشید زیرا خونری وجود ندارد.
فک : برای بعضی بیماران، ممکن است فکها را با وسیله ارتودنسی بهم متصل کنند.
نظافت دهان و دندان : نظافت و مراقبت دقیق از دهان برای درمان سریع و جلوگیری از عفونت بسیار مهم و ضروری است. در طی هفته اول پس از جراحی، مسواک زدن سخت میباشد. شما بایستی حداقل 4 بار در روز دهانتان را با آب نمک گرم و دهانشویه کلروهگزدین بشویید؛ مخصوصا بعد از صرف وعده های غذایی.
رژیم غذایی : به مدت 4 تا 6 هفته فقط غذاهای نرم بخورید تا زمانیکه ورم و ناراحتی فروکش کند. مواد غذایی کافی برای بهبود ضروری هستند. در مراحل اولیه مقدار کمی غذا را در طی 5 تا 6 وعده در روز مصرف کنید. جراحتان برنامه غذایی مناسب را برای شما تنظیم میکند. در مراحل بعدی بهبود، به تدریج میتوانید به وعده های غذایی نرمال خود بازگردید. به یاد داشته باشید بعد از هر وعده غذایی دهانتان را به خوبی بشویید.
محل کار یا مدرسه : حداقل به 2 هفته مرخصی از محل کار یا تحصیل احتیاج دارید. یک گواهی پزشکی برای این مرخصی الزامی است.
ظاهر : ممکن است کمی ظاهرتان تغییر کند، پس برای سورپرایز شدن اطرافیانتان آماده باشید؛ البته طی زمان کوتاهی به ظاهر جدید شما عادت خواهند کرد.
ارتودنتیست : جراحتان شما را مطلع میکند که چه زمانی شما آماده بازگشت به ادامه ارتودنسی خواهید بود. معمولا 2 تا 3 هفته بعد از عمل آماده خواهید بود و بریس ها، 6 تا 12 ماه دیگر هم باید بر روی دندانهایتان بماند.
مراقبتها و پیگیری ها : بعد از جراحی ارتوگناتیک، شما نیاز به 6 تا 12 ماه درمان ارتودنسی دارید تا دندانهایتان کاملا در پوزیشن صحیح قرار بگیرند. جراح و متخصص ارتودنسی برای شما ویزیتهای دوره ای منظم ترتیب میدهند تا وضعیت دندان و فک های شما را مورد بررسی قرار دهند.
عوارض ممکن جراحی ارتوگناتیک : همه پروسه های جراحی، کمی ریسک دارند. علیرغم رعایت بالاترین استانداردهای جراحی، عوارضی ممکن است اتفاق بیافتند. هرچند که جراح سعی خود را برای به حداقل رساندن ریسک میکند، عوارضی ممکن است اتفاق بیافتد که اثر دائمی دارد. ضروری است که شما اطلاعات لازم و کافی را برای برآورد کردن ریسک ها و مزایای این عمل داشته باشید. بیشتر افرادی که جراحی ارتوگناتیک میکنند، عوارضی ندارند ولی اگر شما نگران عوارض احتمالی هستید، قبل از اقدام به جراحی، در این مورد با جراحتان صحبت کنید. در ذیل به بخشی از عوارض این جراحی میپردازیم؛

ریسک های عمومی جراحی

بعد از بیهوشی عمومی، بلعیدن سخت، گلو خشک و درد عمومی ماهیچه ها ممکن است رخ بدهد. این علائم معمولا روز بعد از جراحی از بین میروند. ممکن است یک تا دو روز بعد از بیهوشی عمومی ممکن است حالت تهوع یا استفراغ داشته باشید. هرچند بسیار نادر ولی برونشیت، پنومونی (سینه پهلو)، گرفتگی صدا، حمله قلبی و سکته هم ممکن است جز ریسکهای بیهوشی عمومی باشند. بیمارانی با سن بالاتر و بیماران مبتلا به بیماری قلبی ریسک بالاتری دارند.
  • همه جراحی ها ریسک عفونتی را در پی دارند مخصوصا در بیماران مبتلا به دیابت. احتمال ریسک بعد از جراحی ارتوگناتیک کم است ولی ممکن است عفونت کنار پلیت ها رشد کند. پزشکتان آنتی بیوتیک تجویز میکند تا از بروز عفونت جلوگیری شود. اگر عفونتی رخ بدهد، علامت و نشانه ها از 10 تا 14 روز بعد از عمل شروع میشوند. این نشانه ها شامل درد، ورم و دهان بدمزه هستند. اگر عفونت اتفاق افتاده است، جراحتان را سریعا مطلع کنید. در موارد نادر اینسیژنها باید باز شوند، تمیز شوند و دوباره بخیه زده شود.
  • اسکارهای دائمی در محیط دهان، غیر معمول و غیر رایج هستند. در بیشتر بیماران این اینسیژن ها به سرعت و بخوبی بهبود میابند.
  • رگهایی که از آنها برای تزریق وریدی فلویید و دارو استفاده شده است، ممکن است ملتهب شوند، ورم کنند، تغییر رنگ بدهند و در بعضی موارد حرکت دست و بازو ها محدود شود.

در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر، حتما جراحتان را مطلع فرمایید

  • دمای بالای 38 درجه یا پایین آمدن دمای بدن
  • حالت تهوع و استفراغ
  • خونریزی مداوم
  • نگرانی هایتان در مورد جراحی

ریسک های مختص جراحی ارتوگناتیک

  • درد و ناراحتی به پیچیدگی عمل بستگی دارد. ناراحتی در روزهای اول بعد از عمل شدیدتر است سپس به تدریج کمتر میشود. مسکن قوی تجویز میشود. وقتی درد کاهش پیدا میکند، قرصهای ضد درد تجویز میشود. نیاز به مسکن ها معمولا 7 تا 10 روز بعد از عمل متوقف میشود.
  • در طی جراحی اگر بیش از حد خون از دست برود، احتیاج به انتقال خون وجود دارد. ممکن است در طی 24 تا 48 ساعت بعد از جراحی خونریزی اتفاق بیافتد. مخصوصا اگر تف کنید، سیگار بکشید، به زخم ها دست بزنید و غذای داغ بخورید. برای به حداقل رساندن ریسک خونریزی، چند بالشت زیر سرتان بگذارید تا سرتان بالا بیاید، سیگار نکشید، تا روز بعد از جراحی دهانتان را با شدت نشویید و استراحت کنید. اگر خونریزی ادامه پیدا کرد، پرستاران سریعا جراح را فرا میخوانند. اگر دهان عفونی شود، خونریزی ممکن است اتفاق بیافتد.
  • ورم طبیعی است. بیشترین ورم را در طی 48 ساعت بعد از عمل تجربه خواهید کرد و این ورم، 3 تا 4 هفته بعد از جراحی فروکش میکند. بیشتر ورم ها تا 14 روز پس از جراحی از بین میروند. هرچه جراحی پیچیده تر باشد، ورم هم بیشتر خواهد بود. برای چند روز اول بعد از جراحی ورم ممکن است به سختی بتوانید دندانهای کرسی را روی هم بیاورید.
  • خون مردگی که در صورت، گردن و قفسه سینه تان وجود دارد، وقتی ورم از بین میرود پدید می آید. این علامت هم 7 تا 10 روز بعد از بین میرود
  • حس ها نیز ممکن است کمی دچار اشکال شده باشند زیرا عصب ها جا به جا شده اند و ممکن است در طی جراحی آسیب دیده باشند. چانه، لب پایین، لب بالا، گونه ها و سقف دهان ارگانهایی هستند که از همه بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرند. بیماران بالاتر از 40 سال که جراحی های خاصی در فک پایین داشته اند متحمل ریسک بالاتری از بیحسی همیشگی میشوند. در بیشتر بیماران، حس بعد از 3 تا 6 ماه به حالت اولیه خود باز میگردد. احساس سوزش و خارش علامت خوبی است که حس در حال بازگشت است. از گاز گرفتن لب ها و قرار دادن غذا و نوشیدنی داغ در محل و یا نزدیکی محل بیحس خودداری کنید تا زمانی که حس به صورت کامل برگردد. بعد از جراحی فک بالاف حس بویایی ممکن است برای مدتی از بین برود.
  • بعد از جراحی فک بالا، سینوس ها برای هفته ها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. در موارد نادری بیمار نیاز به یک جراحی دیگر دارد.
  • بعد از جراحی های بزرگ فک، محدودیت در باز کردن دهان که توسط ورم ایجاد شده است و بعد هم سفتی عمومی فک یک موضوع نرمال است. عملکرد فک به تدریج بهبود میابد. باز کردن دهان، 4 تا 6 هفته بعد به حالت معمول در می آید.
  • پیچ های استخوان معمولا شل نمیشوند ولی اگر شدند، بعد از بهبود استخوانهای برداشته میشوند. بیماران ممکن است به یک جراحی دیگر برای برداشتن سیمها، پین ها، پیچ ها، پلیت ها و اسپیلنت ها احتیاج داشته باشند.
  • باز شدن زخمها بسیار نادر است. نظافت دهان و دندان با کیفیت پایین ممکن است باعث شود زخمها باز شوند.
  • در بعضی بیماران، استخوان ممکن است به آرامی بهبود پیدا کند یا اصلا بهبود نیابد. جوش خوردن با تاخیر یا جوش نخوردن استخوان فک بعد از جراحی در بیماران سالم خیلی نادر است. اگر در جایی اتصالی بین نقاط بریده شده وجود نداشته باشد، استخوان فک بهبود نمیابد. در چنین مواردی یک جراحی دیگر لازم است. این مشکلات معمولا با گرافت استخوانی بهبود میابند.
  • برگشتن فک به حالت قبلی، تغییر حالت به یک وضعیت جدید و تغییر ساختار غیر قابل پیش بینی، معمول نیست. اگر فک در حالت جدید خود باقی نماند، بیمار به یک جراحی دیگر احتیاج خواهد داشت. این ریسک وقتی فک پایین بیش از 10 میلی متر به جلو کشیده میشود ( برای کسانی که رشد فکشان متوقف شده است و یا در کودکان در حال رشد که فکشان به عقب رفته است) بالاتر است. همینطور به حالت اول برگشتن فک ممکن است زمانی که فک بالا خیلی حرکت کرده است نیز اتفاق بیافتد. ممکن است نیاز به گرافت استخوان برای دستیابی به نتیجه ای پایدارتر باشد. مفصل تمپورومندیبیولار (TMJ) مفصل فکی است که وقتی فکتان را حرکت میدهید، آن را نزدیک گوش حس میکنید. درد مفصل TMJ یا عملکرد غیر طبیعی آن میتواند بعد از جراحی فک اتفاق بیافتد. جراحی میتواند مشکلات فعلی TMJ را تشدید کند و باعث لزوم درمانهای بیشتر شود.

.
منابع:
.انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران | http://ispas.ir

error: Alert: Content selection is disabled!!